Wat is apneu?

Apneu is de medische benaming voor de onderbreking van de ademhaling van minimaal tien seconden. Slaapapneu is een veelvoorkomende vorm van apneu, waarbij er tijdens het slapen regelmatig sprake is van een kortdurende ademstilstand. De apneu zelf ontstaat doordat de bovenste luchtweg geblokkeerd wordt. Veel mensen hebben tijdens de slaap incidenteel wel eens te maken met ademstilstanden (zie ook hypopneu), maar als er sprake is van een regelmatig terugkerend patroon kan er sprake zijn van apneu. Bij slaapapneu kan de ademhaling tot zestig maal per uur stokken en een langdurige ademstilstand kan tot twee minuten duren. Doordat het lichaam te weinig zuurstof binnenkrijgt tijdens het stokken van de adem, kan er daarna een luide snurk volgen. Mensen met slaapapneu snurken dan ook tijdens de slaap. Er zijn overigens wel verschillende soorten apneu te onderscheiden, zoals de OSAS, wat als obstructief slaapapneu syndroom bekend staat en de CSAS, waarbij er sprake is van een centraal slaapapneu syndroom. Bij OSAS blokkeert de luchtweg door de verslapping van spieren en bij CSAS komt de ademstilstand vanuit de hersenen. In Nederland snurkt een groot aantal mensen, maar slechts een beperkt deel daarvan heeft slaapapneu. Naar schatting zijn er in Nederland ongeveer driehonderdduizend mensen die een ernstige vorm van snurken en slaapapneu hebben. Deze vorm van apneu komt het meeste voor bij mannen met overgewicht en met een leeftijd van boven de vijftig jaar (zie ook klachten apneu).

De gevaren van apneu

Apneu is niet een onschuldig verschijnsel en kan zelfs gevaarlijk zijn. Het is niet alleen hinderlijk, maar kan in sommige gevallen zelfs op termijn levensbedreigend zijn. De gevaren van apneu zijn te onderscheiden in verschillende gradaties. Zo is er altijd sprake van een slechte slaapkwaliteit, waardoor overdag vermoeidheid kan ontstaan en er zich concentratieproblemen kunnen voordoen. Een van de andere gevaren van apneu is dat de bloeddruk kan stijgen. De ademhaling wordt tijdens de slaap geblokkeerd en daardoor pompt het hart minder zuurstof naar de organen en het weefsel. De bloeddruk zal hierdoor stijgen. Ook kan slaapapneu de kans op hartklachten doen toenemen, want de hoge bloeddruk kan weer leiden tot hartfalen of hartritmestoornissen. Een levensbedreigend gevaar van apneu is de kans op een hartinfarct of herseninfarct indien er zich herhaalde hartritmestoornissen voordoen tijdens de slaapapneu. Er kunnen dan namelijk bloedstolsels ontstaan die een ader in de hersenen of in het hart kunnen blokkeren. De gevaren van ernstig slaapapneu moeten dan ook niet worden onderschat en het is zeker niet aan te raden om op eigen houtje maatregelen te nemen. Bij apneu wordt altijd aangeraden om bij de KNO-arts op consult te gaan, waarna er verder onderzoek kan worden verricht. Patiënten met apneu dienen niet zelf anti snurk middelen aan te schaffen voordat er een medisch advies is verstrekt.

Welke behandeling is er voor apneu patiënten?

Apneu patiënten kunnen op verschillende manieren behandeld worden. De ernst van de apneu zal onder meer bepalen welke behandeling het meest geschikt is. Bij patiënten met een lichte apneuvorm kan een KNO-ingreep uitkomst bieden als daar een medische indicatie voor is. Bijvoorbeeld als het neustussenschot scheef staat of als er zich een poliep in de neus bevindt. Ook het verwijderen van een deel van de huig en het zachte gehemelte kan bij patiënten met een lichte apneuvorm uitkomst bieden. Bij patiënten met een meer ernstige vorm van slaapapneu kan er een behandeling volgen met een CPAP apparaat. De luchtwegen worden tijdens het slapen door middel van het apparaat via het neus- en mondmasker onder een lichte druk opengehouden. Het toestel is een type luchtpomp, waarbij via een slang en het apneu masker lucht wordt ingeblazen. De behandeling voor apneu patiënten met een CPAP masker zal levenslang duren. Bij een minder ernstige vorm van slaapapneu is er nog een mogelijkheid om de apneu op basis van een MRA te behandelen. Dat is een prothese in de vorm van een anti snurk beugel die over de tanden wordt geschoven en de onderkaak tijdens het slapen naar voren zal houden. De ernst van de OSAS zal in elk geval bepalen welke behandeling voor apneu patiënten het beste zal zijn. Voor alle gevallen geldt dat de behandeling ondersteund kan worden door de patiënt zelf door een gezonde levensstijl aan te meten.

Hoe weet je dat je apneu hebt?

Er zijn een aantal kenmerken die als indicatie kunnen dienen voor de aanwezigheid van apneu, maar de officiële diagnose wordt altijd door een specialist vastgesteld. Indicatoren die een aanwijzing kunnen zijn voor apneu is het last hebben van ademstilstanden in de nacht in combinatie met zwaar snurken. Een eventuele partner kan dit herkennen en anders is het mogelijk dat de patiënt zichzelf tijdens de slaap opneemt met behulp van bijvoorbeeld een videocamera. Ook het plotseling wakker schrikken met het gevoel te hebben te stikken, kan een aanwijzing zijn net als het nachtzweten of het regelmatig naar het toilet moeten in de nacht. In de ochtend kan er sprake zijn van een droge mond. Andere kenmerken zijn hoofdpijn in de ochtend en zware vermoeidheid net als het ineens in slaap kunnen vallen en pijn in de gewrichten. Een hoge bloeddruk, hartklachten en stemmingswisselingen kunnen eveneens het gevolg zijn van slaapapneu. Overigens ondervindt de patiënt in het begin vaak vage klachten door zich niet lekker te voelen en snel prikkelbaar te zijn. Dat kunnen altijd voortekenen zijn van slaapapneu. De vage klachten kunnen overgaan tot meer ernstige verschijnselen, zoals het in slaap vallen tijdens het lezen van de krant of een slaperig gevoel. De eerste stap is dan om naar de huisarts te gaan, die een verwijzing naar de KNO-arts kan geven.